အစာရေမျိုကင်ဆာ

အစာရေမျိုပြွန်ကင်ဆာဆိုတာ ဘာလဲ ?

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းအတွင်း၌ ကင်ဆာဆဲလ်များ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ အစာပြွန်သည် လည်ချောင်းမှ အစာအိမ်သို့ ဆက်ထားသော ကြွက်သားအခေါင်းပေါက်ရှိသော ပြွန်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အစာချေဖျက်ရန်အတွက် အစာများကို အစာပြွန်မှတဆင့် ပါးစပ်မှ အစာအိမ်သို့ ပို့ဆောင်ပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် မကြာခဏ ရောဂါရှာဖွေရခက်ပြီး အကြောင်းရင်းများစွာဖြင့် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိရန် နောက်ကျတတ်ပါသည်-

• အစာမျိုပြွန်သည် အလွန်ပျော့ပျောင်းပြီး အကျိတ်တစ်ဝိုက်တွင် ကျယ်လာနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ၏ အစောပိုင်းအဆင့်များတွင် မည်သည့်လက္ခဏာမျှ မပြတတ်ပါ။

• လက်ရှိအချိန်တွင် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများသည် မရေရာဘဲ အခြားအဖြစ်များသော ဝမ်းဗိုက်အခြေအနေများနှင့် ဆင်တူတတ်ပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာများ၏ အမျိုးအစားများ

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ကင်ဆာမှအစပြုသည့် ဆဲလ်အမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍ အမျိုးအစားခွဲခြားထားပါသည်။^1,2:

• Squamous cell carcinoma ( epidermoid carcinoma ) : ဤကင်ဆာသည် အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းကို ဝန်းရံထားသော squamous ဆဲလ်များတွင် ကြီးထွားလာပြီး အစာပြွန်တစ်လျှောက် မည်သည့်နေရာတွင်မဆို ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ အပေါ်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းများတွင် အများဆုံးဖြစ်ကြပါသည်။ Squamous cell carcinoma သည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် အဖြစ်အများဆုံး အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ အမျိုးအစားဖြစ်ပါသည်။

• Adenocarcinoma- အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်ပေါ်လာရန်အတွက် ၊ အစာပြွန်ကို ပုံမှန်အားဖြင့် ဝန်းရံထားသော squamous ဆဲလ်များကို ဂလင်းဆဲလ်များဖြင့် အစားထိုးလိုက်ပါသည်။ ၎င်းသည် အများအားဖြင့် အစာအိမ်အနီးရှိ အစာပြွန်အောက်ပိုင်း၌ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါသည်။ အများစုမှာ အစာအိမ်အောက်ပိုင်း အစာပြွန်အတွင်း အက်ဆစ်များ အမြဲမပြတ်ရှိနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြပါသည်။ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်တိုးလာစေသည့် ခေတ်မီလူနေမှုပုံစံရွေးချယ်မှုများကြောင့် ဝင်ငွေမြင့်နိုင်ငံများတွင် ပို၍အဖြစ်များလာပါသည်။

• အခြားရှားပါးသောအမျိုးအစားများ အစာရေမြိုထဲမှာ အခြားဆဲလ်များမှ ဖြစ်လာသော အစာရေမြိုကင်ဆာတွင် အလွန်ရှားပါးသောပုံစံများတွင် ဆဲလ်သေးကင်ဆာ (small cell carcinoma ) ၊ အသားပျော့ကင်ဆာ (sarcoma) ၊ ပြန်ရည်ကျိတ်ကင်ဆာ (lymphoma)၊ မှဲ့ကင်ဆာ (melanoma) နှင့် choriocarcinoma တို့ပါဝင်ပါသည်။

စင်္ကာပူတွင် adenocarcinomas အရေအတွက် တဖြည်းဖြည်းတိုးလာသော်လည်း အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာများ၏ အများစုသည် squamous cell carcinomas များဖြစ်ပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် ဘယ်လောက်အဖြစ်များပါသလဲ ?

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် သတ္တမမြောက်အဖြစ်အများဆုံးကင်ဆာ (ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုအားလုံး၏ ၃ ရာခိုင်နှုန်း) နှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးမှုများတွင် ခြောက်နေရာမြောက် (ကင်ဆာသေဆုံးမှုအားလုံး၏ ၆ ရာခိုင်နှုန်း) ဖြစ်ပါသည်³။ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကြောင့်ရောဂါအသစ်တွေ့ရှိမှုများနှင့် သေဆုံးမှုများ အားလုံး၏ (၇၅) ရာခိုင်နှုန်း ခန့်သည် အာရှတွင် အစီရင်ခံထားပြီး၊ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ၏ သိသာထင်ရှားသော ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်လာသည်⁴။ သို့သော် ဤနေရာတွင် ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှုအားလုံး၏ (၁) ရာခိုင်နှုန်း အောက်နှင့် ကင်ဆာသေဆုံးမှု၏ (၂) ရာခိုင်နှုန်း အောက်သာရှိသော စင်ကာပူတွင် ၎င်းသည် ပျဥ်းမျှအားဖြင့် အဖြစ်နည်းပါသည်⁵။

အစာမျိုပြွန် squamous cell carcinoma ၏ ဖြစ်ပွားမှု (အရေအတွက်) သည် အလုံးစုံ ကျဆင်းနေပြီး ၎င်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် စီးပွားရေး အမြတ်အစွန်းများနှင့် အစားအသောက် တိုးတက်မှုများကြောင့်ဟု ယူဆရပါသည်။ ဝင်ငွေမြင့်မားသော နိုင်ငံများတွင် စီးကရက်သောက်သုံးမှု လျော့ကျသွားသည်ဟု ယူဆရပါသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်၊ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုသည် အထူးသဖြင့် ချမ်းသာသောအနောက်နိုင်ငံများတွင် ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း ၊ အစာအိမ်နှင့် အစာမျိုပြွန် reflux ရောဂါ နှင့် Barrett's esophagus တို့နှင့်အတူ လျင်မြန်စွာမြင့်တက်လာနေပါသည်။ (အသေးစိတ်အချက်အလက်များအတွက် အောက်ဖော်ပြပါ Oesophageal Cancer Risk Factors များကို ကြည့်ပါ) ³

အစာရေမြိုကင်ဆာသည် ဘာကြောင့်ဖြစ်ပါသလဲ ?

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းရှိ ဆဲလ်များကို ၎င်းတို့၏ DNA တွင် ဗီဇပြောင်းလဲမှုများ (ပြောင်းလဲမှု) ဖြစ်ပေါ်စေပြီးနောက် အကျိတ်ဖြစ်လာသောအခါတွင် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် စတင်လာပါသည်။ ထို့နောက် အနီးနားရှိ အစိတ်အပိုင်းများကို ချဲ့ထွင်ကာ ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအဝေး အစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်ပါသည်။ သို့သော် ဗီဇပြောင်းလဲခြင်းအတွက် အတိအကျကို အပြည့်အဝနားမလည်သေးပါ။

အစာ‌ရေမြိုကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ချေအချက်များ

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် ဆဲလ်များအတွင်း DNA ပျက်စီးမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေသော ဖြစ်နိုင်ချေ အကြောင်းရင်းအချို့ ရှိပါသည်။ အချို့သူများသည် squamous cell carcinoma နှင့် အခြား adenocarcinoma အတွက်ဖြစ်နိုင်ချေများရှိပါသည်။ (နောက်ထပ်အသေးစိတ်အတွက် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ အမျိုးအစားများကိုကြည့်ပါ)။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ squamous cell carcinoma အတွက်ဖြစ်နိုင်ချေများမှာ^6,7,8.9-

• ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း - စီးကရက်၊ ဆေးပြင်းလိပ် သို့မဟုတ် ပိုက်ဖြင့်ရှူခြင်း သို့မဟုတ် ဆေးရွက်ကြီးဝါးခြင်းသည် အစာမျိုပြွန် squamous cell carcinoma ဖြစ်ပွားခြင်းအတွက် အဓိကအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ဆေးလိပ်သောက်တာကြာလေလေ အန္တရာယ်ပိုများလေဖြစ်ပါသည်။

• ကွမ်းသီး- ကွမ်းသီး (areca nut ဟုလည်းခေါ်သည်) ဝါးခြင်းသည် အထူးသဖြင့် အာရှနိုင်ငံများတွင် squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်တစ်ချက်ဖြစ်ပါသည်။ ကွမ်းယာဝါးခြင်း နှင့် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း နှစ်မျိုးစလုံးကို နှစ်သက်သူများသည် ဖြစ်နိုင်ချေ ပိုမိုမြင့်မားလာပါသည်¹⁰။

• အရက်- အရက်သောက်လေလေ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားလေဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင်၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့် အရက်သောက်ခြင်း နှစ်မျိုးလုံးသောက်သုံးခြင်းသည် တစ်မျိုးထဲသုံးခြင်းထက် ဖြစ်နိုင်ချေပိုများပါသည်⁶။

• အစားအသောက်- သစ်သီးနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ နည်းပါးသော အစားအစာများသည် squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။ ထို့အပြင် အာဟာရချို့တဲ့မှုသည် အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်းတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။

• အရည်ပူများ - အလွန်ပူသောအရည်များ (အပူချိန် ၆၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နှင့် ထို့ထက်ပိုသောအပူချိန်ရှိ ) မကြာခဏသောက်ခြင်းသည် အစာပြွန်အတွင်းနံရံရှိဆဲလ်များကို ရေရှည်ပျက်စီးစေပြီး squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။

• Human papillomavirus (HPV) - HPV သည် အသံကြိုး၊ ပါးစပ်၊ လက်၊ ခြေထောက်နှင့် လိင်အင်္ဂါများပေါ်တွင် အလုံးအကျိတ်အဖုများကို ဖြစ်စေသည့် အဖြစ်များသောဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အချို့သော HPV အမျိုးအစားများကူးစက်ခြင်းသည် လည်ချောင်း၊ အစာမျိုပြွန်၊ စအိုနှင့် သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာများအပါအဝင် ကင်ဆာအများအပြားနှင့် ဆက်စပ်နေပါသည်။

• အစာပြွန်ဆိုင်ရာရောဂါအခံရှိသူများ- အစာပြွန်အတွင်းဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုများကိုဖြစ်ပေါ်စေသည့်အခြေအနေများသည် squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေတိုးလာခြင်း နှင့်ဆက်စပ်နေတတ်ပါသည်။ Achalasia သည် အစာပြွန်နှင့် အစာအိမ်ကြားလမ်းဆုံရှိ ကြွက်သားများ (အစာပြွန်အောက်ပိုင်း sphincter ဟုခေါ်သော) ကောင်းစွာမပြေလျော့ဘဲ အစာပြွန်အောက်ပိုင်းရှိ အစာနှင့်အရည်များကို စုပုံစေသည့် အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အစာပြွန်အောက်ပိုင်းရှိ ဆဲလ်များသည် အစားအစာများနှင့် ပုံမှန်ထက်ပိုကြာကြာထိတွေ့ခြင်းကြောင့် ပျက်စီးသွားကာ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ကင်ဆာဆဲလ်များဖြစ်လာနိုင်သည်။ အစာပြွန်ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှု၏အခြားအကြောင်းရင်းများတွင် caustic strictures (အဆိပ်ရှိသောပစ္စည်းကိုစားသုံးမိခြင်းမှ ကျန်ခဲ့သောအမာရွတ်တစ်သျှူးဖြစ်နေခြင်း) နှင့် gastrectomy (အစာအိမ်တစ်ခုလုံးသို့မဟုတ်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကိုခွဲစိတ်ဖယ်ရှားထားခြင်း) တို့ပါဝင်ပါသည်။

• • မျိုးရိုးလိုက်သောအခြေအနေများ- Tylosis သည် ရှားပါးပြီး မျိုးရိုးလိုက်သောရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး လက်ဖဝါးနှင့် ခြေဖဝါးပေါ်ရှိ အရေပြားအပေါ်ဆုံးအလွှာများ အလွန်အကျွံကြီးထွားသော လက္ခဏာရှိတတ်ပါသည်။ ဤအခြေအနေရှိသူများသည် အစာပြွန်အတွင်း သေးငယ်သောကြီးထွားမှုများလည်း ဖြစ်ထွန်းလာပြီး အစာပြွန်၏ squamous cell ကင်ဆာဖြစ်ရန် အခွင့်အလမ်း အလွန်မြင့်မားပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ adenocarcinoma အတွက်ဖြစ်နိုင်ချေများတွင် ပါဝင်သည်များမှာ^6,7,8.9-

• • ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း- တစ်နေ့လျှင် စီးကရက်တစ်လိပ် သို့မဟုတ် ထိုထက်ပိုသော ဆေးလိပ်သောက်သူတစ်ဦးသည် ဆေးလိပ်မသောက်သူထက် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ အနည်းဆုံး နှစ်ဆရှိပြီး ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်သည့်အခါမှာလည်း ကံမကောင်းစွာဖြင့် ဖြစ်နိုင်ချေ အန္တရာယ်က လျော့မသွားပါ⁶။

• အစာအိမ်နှင့် အစာမျိုပြွန် တွင် အစာချေရည်ပြန်တက်သော reflux ရောဂါ (GORD): အစာအိမ်မှ အက်ဆစ်သည် အစာပြွန်အောက်ပိုင်းသို့ ပြန်တက်သွားသောအခါ GORD သည် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ GORD ရှိသူများ၊ ( အထူးသဖြင့် မကြာခဏ သို့မဟုတ် ရေရှည် ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားရသူများသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ adenocarcinoma ရရှိနိုင်ခြေ ပိုများသည်⁶။ သို့သော်၊ GORD သည် အလွန်အဖြစ်များသော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပြီး ၎င်းရောဂါရှိသောလူအများစုသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာမဖြစ်ပွားပါ။

• Barrett's oesophagus- အစာပြွန်အောက်ပိုင်းရှိ squamous ဆဲလ်များသည် အစာအိမ် သို့မဟုတ် အူလမ်းကြောင်းအတွင်းနံရံများနှင့်ဆင်တူသော ပုံမှန်မဟုတ်သောဂလင်းဆဲလ်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည့် အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပြီး အများအားဖြင့် အက်စစ်ပြန်ဝင်လာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ Barrett's esophagus ရှိသူများသည် အထူးသဖြင့် ပုံမှန်မဟုတ်သောဆဲလ်များ (high grade dysplasia) နှင့် အစာပြွန်၏ ပိုရှည်သော အစိတ်အပိုင်းများကို ထိခိုက်စေပြီး အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေ သိသိသာသာ ပိုများပါသည်¹⁰။

• • အဝလွန်ခြင်း- အဝလွန်ခြင်း (Body Mass Index၊ BMI 25 မှ 30) သို့မဟုတ် အဝလွန်ခြင်း (BMI 30 အထက်) သည် အစာပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။ ဒါက ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် ပိုတက်တဲ့သူတွေ GORD ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများတာကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

• • မျိုးရိုးလိုက်သောအခြေအနေများ- Peutz-Jeghers syndrome နှင့် Cowden syndrome တို့သည် ရှားပါးသော autosomal လွှမ်းမိုးထားသောအခြေအနေများဖြစ်ပြီး အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေပိုများပါသည်။

ဤအန္တရာယ်အချက်များထဲမှ တစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသောအချက်များရှိခြင်းသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ သေချာပေါက် ဖြစ်မည်ဟု မဆိုလိုပါ။ ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်များသောလူအများစုသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို မဖြစ်ပွားသူများ ရှိသလို အချို့သောအန္တရာယ်အချက်များလည်း မသိကြသေးပါ။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများနှင့် ဝေဒနာများဟာဘာတွေလဲ ?

ဤကင်ဆာသည် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် လက္ခဏာအနည်းငယ် သို့မဟုတ် လုံးဝမရှိသောကြောင့် စောစီးစွာသိရှိရန်ခက်ခဲစေသည်။ ၎င်းတို့ဖြစ်ပွားသည့်အခါ ပါဝင်သော အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ၏ လက္ခဏာများနှင့် ဝေဒနာများမှာ^2,8-

• မျိုချရခက်ခဲခြင်း သို့မဟုတ် အစာမျိုစဥ်နာကျင်ခြင်း။
• ရင်ဘတ်တွင် အစာကပ်နေသည်ဟု ခံစားရခြင်း။
• အစာနင်ခြင်း။
• မရည်ရွယ်ဘဲ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း။
• အစာမကျေဖြစ်ခြင်းနှင့် ရင်ပူခြင်း။
• ရင်ဘတ်အရိုးနောက်ဘက်တွင် ပူလောင်နာကျင်ခြင်း။
• ဆက်တိုက် ချောင်းဆိုးခြင်း။
• အသံအောလာ ၊ အသံပြောင်းလာခြင်း။
• သွေးအန်ခြင်း သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးသွေးပါခြင်း။

ဤရောဂါလက္ခဏာအများစုသည် အက်ဆစ်ပြန်တက်ခြင်း သို့မဟုတ် အစာအိမ်နာကဲ့သို့သော အဖြစ်များသော ဝေဒနာများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ချေပိုများပါသည်။ သို့သော် သင့်တွင် ဤလက္ခဏာများ ရှိပါက၊ အထူးသဖြင့် တောက်လျှောက်ရှိနေပါက သို့မဟုတ် ပိုဆိုးလာပါက၊ စစ်ဆေးကြည့်ရှုရန် ဆရာဝန်နှင့် ပြသသင့်ပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာရောဂါကိုရှာဖွေခြင်း

သင့်တွင် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ညွှန်ပြသော လက္ခဏာများ သို့မဟုတ် ဝေဒနာများရှိပါက၊ သင့်တွင် ကင်ဆာရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် သင့်ဆရာဝန်က ထပ်မံစုံစမ်းပါမည်။ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို အောက်ပါလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် စမ်းသပ်မှုများမှတဆင့် သိရှိနိုင်သည်^1,11။

• ဆေးခန်းမှတ်တမ်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်း- သင့်ဆရာဝန်သည် သင့်ကိုယ်ရေးကိုယ်တာနှင့် မိသားစုကျန်းမာရေးရာဇဝင်အကြောင်း မေးမြန်းပြီး သင့်ဝမ်းဗိုက်ကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။

• သွေးစစ်ဆေးခြင်း- သင့်ကျောက်ကပ်နှင့် အသည်းလုပ်ဆောင်ချက် အပါအဝင် သင့်အထွေထွေကျန်းမာရေးကို စစ်ဆေးရန် သွေးစစ်ဆေးမှုများကို လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်သည်။

• Endoscopy ( အစာအိမ်ကြည့်မှန်ပြောင်း)- ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတွင်း၊ ဆရာဝန်သည် endoscope (ကင်မရာနှင့် အဆုံးတွင်အလင်းပါသော ရှည်လျားသော ပျော့ပြောင်းသောပြွန်တစ်ခု) ကို ပါးစပ်ထဲသို့ထည့်ကာ အစာပြွန်ထဲသို့ထည့်၍ကြည့်လိုက်ပါသည်။ ပုံမှန်မဟုတ်သောနေရာများကိုမြင်ပါက endoscope ( အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်း) မှတဆင့်ထည့်သွင်းထားသောကိရိယာများအသုံးပြု၍ အသားစ စစ်ဆေးခြင်း (တစ်ရှူးနမူနာ) ကိုယူနိုင်ပါသည်။

• Barium swallow x-ray- ဤစမ်းသပ်မှုတွင် အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းအလွှာကို ဖုံးအုပ်ရန် အရည်တစ်မျိုး (ဘေရီယမ်) ကို မျိုချပြီးနောက် ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း ပါဝင်သည်။ အစာပြွန်ကင်ဆာကိုရှာဖွေရန် endoscopy နှင့်စာလျှင် မကြာခဏအသုံးပြုနည်းလေ့ရှိပြီး ၎င်းသည် ပုံမှန်မဟုတ်သောနေရာအချို့ကို လွတ်သွားစေနိုင်သောကြောင့် နှင့် အသားစယူစစ်ဆေးခြင်းနမူနာများကို မယူဆောင်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ့်ပါသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် endoscopy ထက် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုနည်းပြီး အချို့သောအခြေအနေများတွင် အသုံးဝင်နိုင်ပါသည်။

• အသားစယူစစ်ဆေးခြင်း နမူနာ- အသားစယူစစ်ဆေးခြင်းမှတစ်ဆင့်ရရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်နမူနာများကို ၎င်းသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအမျိုးအစားနှင့်ပတ်သက်သော နောက်ထပ်အချက်အလက်များကို ပေးဆောင်ရန် ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် စမ်းသပ်ပါသည်။ ထို့အပြင်၊ ကင်ဆာဆဲလ်များတွင်ရှိနိုင်သည့် သီးခြားမျိုးဗီဇများ၊ ပရိုတင်းများနှင့် အခြားအရာများ (ဇီဝအမှတ်အသားများ သို့မဟုတ် အကျိတ်အမှတ်အသားများဟုခေါ်သည်) ကိုရှာဖွေရန် ဇီဝအမှတ်အသားစစ်ဆေးမှုကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ biomarkers များရှိနေခြင်းသည် ကင်ဆာကုသမှုရွေးချယ်ခြင်းကို လမ်းညွှန်ပေးနိုင်သည်။

Oesophageal Cancer ကို ဘယ်လို အကဲဖြတ်သလဲ ?

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက်၊ သင့်ဆရာဝန်သည် ရောဂါ၏အတိုင်းအတာ (အဆင့်) ကို ဆုံးဖြတ်ပေးမည်ဖြစ်ပါသည်။ အောက်ဖော်ပြပါစစ်ဆေးမှုများကို အသုံးပြု၍ အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်းကို ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်¹¹။

• ပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးမှုများ- ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း (CT) စကင်န်များနှင့်/သို့မဟုတ် ရင်ဘတ်နှင့် ဝမ်းဗိုက်ရှိ positron emission tomography-CT (PET-CT) စကင်န်များကို အသည်းနှင့် အဆုတ်ကဲ့သို့သော အခြားအင်္ဂါများထံ ပျံ့နှံ့သွားကြောင်း အထောက်အထားရှာဖွေရန် လုပ်ဆောင်သည်။

• Endoscopic ultrasound (EUS) - EUS သည် အကျိတ်အတိမ်အနက်ကို အကဲဖြတ်ခြင်း (ကင်ဆာသည် အစာမျိုပြွန်နံရံသို့ မည်မျှအထိ ကြီးထွားလာသည်) နှင့် အနီးအနားသို့ပြန့်နှံ့ခြင်း ( ပြန်ရည်ကျိတ်များ သို့မဟုတ် အစာပြွန်အနီးရှိ တစ်ရှူးများ) ကို စစ်ဆေးခြင်း ဖြစ်သည်။ အစာပြွန်၊ အနီးနားရှိ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများနှင့် ပြန်ရည်ကျိတ်များ၏ ပုံများကိုထုတ်ပေးရန်အတွက် အာထရာဆောင်းကိရိယာတစ်ခုပါရှိသော အစာကြည့်မှန်ပြောင်းကို လည်ချောင်းနှင့် အစာပြွန်ထဲသို့ ထည့်သွင်းပါသည်။ အာထရာဆောင်းလမ်းညွှန်မှုအောက်တွင် သံသယဖြစ်ဖွယ်နေရာများ၏ အသားစဥ်စစ်ဆေးခြင်းကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။

• Bronchoscopy ( အသက်ရှူပြွန်ကြည့်မှန်ပြောင်း ) - ကင်ဆာသည် အစာပြွန်၏အပေါ်ပိုင်းရှိ အစာပြွန်အပေါ်ပိုင်း၌ ရှိနေသည့်ကိစ္စများတွင် ၎င်းသည် လေပြွန် (လေပြွန်) သို့မဟုတ် bronchi (လေပြွန်မှ အဆုတ်သို့ ပို့ဆောင်သည့်ပြွန်များ) သို့ ပျံ့နှံ့သွားခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးရန် ဤ endoscopic စမ်းသပ်မှုကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။

• Laparoscopy - CT သို့မဟုတ် PET-CT (occult metastasis ဟုလည်းသိကြသော) သေးငယ်သော metastasis (ပြန့်ပွားခြင်း) ရှိနိုင်သည့် တစ်နေရာတည်းတွင် အဆင့်မြင့် adenocarcinoma ရှိသော အစာပြွန်ကင်ဆာရှိလူနာအချို့အတွက် ဤလုပ်ငန်းစဉ်ကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။ ဤခွဲစိတ်မှုတွင် ဝမ်းဗိုက်အတွင်း သေးငယ်သော ခွဲစိတ်မှု (ဖြတ်တောက်မှု) အနည်းငယ် ပြုလုပ်ပြီး endoscope ( အစာအိမ်ကြည့်မှန်ပြောင်း) ကို ထည့်သွင်းပါသည်။ ၎င်းသည် ခွဲစိတ်ဆရာဝန်အား ဝမ်းဗိုက်တစ်ဝိုက်ရှိ နေရာလွတ်များကို ကြည့်ရှုရန် ပုံမှန်မဟုတ်သော သို့မဟုတ် ကင်ဆာပျံ့နှံ့နေသည့် လက္ခဏာများကို ရှာဖွေနိုင်စေပါသည်။

ဆရာဝန်များက အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ အဆင့်များကို အောက်ပါအတိုင်းဖော်ပြထားပါသည်^12,13။

• အဆင့် 0- ပုံမှန်မဟုတ်သောဆဲလ်များ (ကင်ဆာမဖြစ်သေးသော) ကို အစာပြွန်အတွင်းပိုင်း၌သာ တွေ့ရပါသည်။ Stage 0 ကို high-grade dysplasia ဟုခေါ်သည်။

• အဆင့် 1- ကင်ဆာဆဲလ်များကို အစာပြွန်လမ်းကြောင်းရှိဆဲလ်အလွှာတွင်သာ တွေ့ရှိရသည်။

• အဆင့် II- ကင်ဆာသည် ကြွက်သားအလွှာ သို့မဟုတ် အစာပြွန်၏ အပြင်ဘက်နံရံသို့ ရောက်ရှိသွားပါသည်။ ထို့အပြင် ကင်ဆာသည် အနီးနားရှိ ပြန်ရည်ကျိတ် တစ်ခုမှ နှစ်ခုအထိ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။

• အဆင့် II- ကင်ဆာသည် ကြွက်သားအလွှာ သို့မဟုတ် အစာပြွန်၏ အပြင်ဘက်နံရံသို့ ရောက်ရှိသွားပါသည်။ ထို့အပြင် ကင်ဆာသည် အနီးနားရှိ ပြန်ရည်ကျိတ် တစ်ခုမှ နှစ်ခုအထိ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။

• အဆင့် IV- ကင်ဆာသည် အစာပြွန်၏ အနက်ရှိုင်းဆုံး ကြွက်သားအလွှာသို့ တိုက်ရိုက်ဝင်ရောက်ပြီး/ သို့မဟုတ် အဆုတ်၊ အသည်း၊ အဝေးရှိ ပြန်ရည်ကျိတ်များနှင့် အရိုးများကဲ့သို့ ခန္ဓာကိုယ်ရှိ အခြားအင်္ဂါများသို့ ပျံ့နှံ့သွားပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကုသမှုနည်းလမ်းများ

သင်၏ကုသမှုအစီအစဉ်ကို စဉ်းစားသောအခါ သင့်ဆရာဝန်သည် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်ဖြစ်ပါသည်⁹။

• တွေ့ရှိသောအခါ သင့်ကင်ဆာ၏အဆင့်။
• အကျိတ်၏တည်နေရာ။
• သင့်ကျန်းမာရေးနှင့် အာဟာရအဆင့်များ။
• သင်၏အကြိုက်များ။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကုသမှု၏ ပထမပန်းတိုင်မှာ ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားရန်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့မဖြစ်နိုင်ပါက ကင်ဆာ၏တိုးတက်မှုကို တတ်နိုင်သမျှကာကွယ်ရန်နှင့် လူနေမှုဘဝတိုးတက်စေရန်အတွက် အာရုံစူးစိုက်မှုမှာ တည်ငြိမ်နေပေမည်။ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် ကုသနိုင်ပြီး မကြာခဏ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုပါသည်^2,7,8။

• ခွဲစိတ်မှု- အလွန်စောသောအဆင့် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို မကြာခဏ ကုသနိုင်ပြီး ခွဲစိတ်မှုဖြင့် ပျောက်ကင်းနိုင်သည်။ ကံမကောင်းစွာပဲ၊ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအများစုကို စောစီးစွာတွေ့ရှိနိုင်လောက်အောင် စောစီးစွာမတွေ့နိုင်ပါ။ အခြေအနေအများစုတွင် ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်မီ ကုသမှု (neoadjuvant ကုထုံးဟု လူသိများသည်) သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် (adjuvant ကုထုံးဟု ခေါ်သည်) ကို များသောအားဖြင့် အကြံပြုပါသည်။ ၎င်းတွင် ဓာတုကုထုံးနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးများ ပါဝင်နိုင်သည်။ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ကုသရာတွင် အသုံးပြုသည့် ခွဲစိတ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်များ ပါဝင်သည်။

  • Endoscopic mucosal resection: အလွန်သေးငယ်သော အဆင့် 0 သို့မဟုတ် အဆင့် I ကင်ဆာများကို အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းမှ ဖြတ်ထုတ်နိုင်သည်။ ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် endoscope ကို လည်ချောင်းနှင့် အစာပြွန်ထဲသို့ ပေးပို့ပါသည်။ ကျန်းမာသောတစ်သျှူးအနားသတ်ဖြင့် ကင်ဆာကိုဖြတ်တောက်ရန် အထူးဖြတ်တောက်ကိရိယာများကို ဖြတ်တောက်ထားသည်။

  • အစာမျိုပြွန်ခွဲစိတ်ခြင်း- အစာမျိုပြွန်ခွဲစိတ်စဉ်အတွင်း၊ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် ကင်ဆာနှင့် အနီးနားရှိ ပြန်ရည်ကျိတ် အချို့ပါရှိသော အစာပြွန်အစိတ်အပိုင်းကို ဖယ်ထုတ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် အစာအိမ်အပေါ်ပိုင်းကိုလည်း ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်ပါသည်။ အစာပြွန်၏ကျန်ရှိသောအပိုင်းကို အစာအိမ်သို့ပြန်လည်ရောက်ရှိစေရန် အစာအိမ်သို့ပြန်လည်ချိတ်ဆက်သည်။ ခွဲစိတ်မှုအား သေးငယ်သော ခွဲစိတ်မှုများစွာဖြင့် အထူးခွဲစိတ်ကိရိယာများ ထည့်သွင်းထားရာ သေးငယ်သော ထိုးဖောက်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတစ်ခုအနေဖြင့် လုပ်ဆောင်လေ့ရှိပါသည်။

• • ဓာတုကုထုံး- ဓာတုကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် သို့မဟုတ် ခွဲထွက်ခြင်းမှ ရပ်တန့်ရန် ဆေးဝါးများအသုံးပြုခြင်း။ ဆေးဝါးများသည် သွေးကြောထဲသို့ ဝင်ရောက်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ကင်ဆာဆဲလ်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ ကင်ဆာကို ကျုံ့သွားစေရန် ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်မီ ဓာတုကုထုံးပေးခြင်းကို neoadjuvant chemotherapy ဟုခေါ်သည်။ အချို့သော ကင်ဆာဆဲလ်များ နောက်ကျကျန်ခဲ့နိုင်ခြေရှိပါက ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ဓာတုကုထုံးကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ဓာတုကုထုံးပေးခြင်းကို adjuvant chemotherapy ဟုခေါ်သည်။ ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးနှင့် တွဲပေးနိုင်သည်။ ဓာတုကုထုံးကို ရောဂါလက္ခဏာများ သက်သာရာရရန် သို့မဟုတ် မခွဲစိတ်နိုင်သော အဆင့်မြင့် အစာအိမ်ကင်ဆာရှိသော လူနာများတွင် အသက်ရှည်ရန်လည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။

• ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး (Radiotherapy):ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကိုသတ်ရန် အားကောင်းပြီး စွမ်းအင်မြင့်ရောင်ခြည်များကို အသုံးပြုသည်။ အကျိတ်အရွယ်အစားကို ကျုံ့ရန် ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်မီ သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှုအပြီးတွင် ကျန်ရှိနေသေးသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် အသုံးပြုနိုင်ပြီး အများအားဖြင့် ဓာတုကုထုံးဖြင့် ပေါင်းစပ်ထားသည်။ အထွေထွေကျန်းမာရေးညံ့ဖျင်းမှုကြောင့် ခွဲစိတ်ကုသမှုမခံယူနိုင်သော လူနာများအား အဓိကကုသမှုအဖြစ် ဓာတုကုထုံးဖြင့် ပေါင်းစပ်၍ ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသနိုင်ပါသည်။ အဆင့်မြင့် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာရှိသော လူနာများတွင်၊ ဓါတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသခြင်းသည် အစာမျိုပြွန်ပိတ်ဆို့ခြင်း (ပိတ်ဆို့ခြင်း)၊ နာကျင်မှုကို လျှော့ချရန်နှင့် ခွဲစိတ်၍မရသော ကင်ဆာများမှ သွေးထွက်ခြင်းကို ရပ်တန့်ရန်အတွက် အသုံးဝင်ပါသည်။ ကာလရှည်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို နည်းပါးစေမည့် ပရိုတွန်ကုထုံးအပါအဝင် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးရွေးချယ်စရာများ ရှိပါသည်။

• ပစ်မှတ်ထားကုထုံး - ပစ်မှတ်ထားကုထုံးများသည် အကျိတ်ကြီးထွားမှုနှင့် ပြန့်ပွားမှုတွင် ပါဝင်သော သီးခြားမော်လီကျူးများကို အနှောင့်အယှက်ပေးခြင်းဖြင့် ကင်ဆာကြီးထွားမှုနှင့် ပြန့်ပွားမှုကို ဟန့်တားသော ဆေးဝါးများဖြစ်သည်။ Monoclonal antibodies များသည် ဆဲလ်များကြီးထွားမှုရပ်တန့်ရန် HER2 နှင့် VEGF ကဲ့သို့သော အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဆဲလ်များပေါ်ရှိ သီးခြားပရိုတိန်းများကို ပစ်မှတ်ထားသည့် ကုသမှုပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ပစ်မှတ်ထားသောကုထုံးကို ခွဲစိတ်ဖယ်ရှား၍မရသောအဆင့်မြင့်အစာပြွန်ကင်ဆာများအတွက် ဓာတုကုထုံးနှင့် ပေါင်းစပ်ထားနိုင်သည် သို့မဟုတ် ကုသမှုပြီးနောက် ပြန်ဖြစ်လာသောကင်ဆာများအတွက်ဖြစ်သည်။

• Immunotherapy ( မိမိခုခံအားစနစ်မိမိသုံးကုထုံး ) - Immunotherapy သည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို တိုက်ခိုက်ရန် ခုခံအားစနစ်၏ စွမ်းရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းဖြင့် ကင်ဆာကို တိုက်ဖျက်ရန် ခန္ဓာကိုယ်၏ သဘာဝ ခုခံအားကို အသုံးပြုသည်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း၊ ခုခံအားစစ်ဆေးရေးတားဆေးများ၊ PD-1 inhibitors နှင့် CTLA-4 inhibitors ဟုခေါ်သော ခုခံအားကုထုံးများကို တွဲဆက် (နောက်ထပ်) ကုထုံးအဖြစ် အတည်ပြုခဲ့ပြီး ခွဲစိတ်ဖယ်ရှား၍မရသော သို့မဟုတ် ကုသပြီးနောက် ပြန်မရနိုင်သောအဆင့်မြင့်အစာပြွန်ကင်ဆာကို ကုသရန် အတည်ပြုခဲ့သည်။

• Supportive (palliative) ပံ့ပိုးပေးသော (နာကျင်သက်သာ)ကုထုံး- Supportive therapy သည် ကင်ဆာကို ကုသရန် ကြိုးပမ်းမည့်အစား လူနေမှုဘဝ အရည်အသွေး တိုးတက်စေရန် လက္ခဏာများ သက်သာလာစေရန် ရည်ရွယ်သော ကုသမှု ဖြစ်ပါသည်။ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဝေဒနာရှင်များ အထူးသဖြင့် အဆင့်မြင့်ရောဂါရှိသူများတွင် ခံစားရလေ့ရှိသော လက္ခဏာများကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အောက်ပါလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည်-

  • Oesophageal dilatation - အစာမျိုပြွန်ကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေရန်အတွက် ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းကို ကျဉ်းမြောင်းသော သို့မဟုတ် ပိတ်ဆို့နေသော အစာမျိုပြွန်ဧရိယာကို ချဲ့ထွင်ရန် အသုံးပြုသည်။ အစာပြွန်ဖွင့်ခြင်းကိုထိန်းထားရန် အကျိတ်မှတဆင့် stent (ကြိုးတပ်ပြွန်) ကို ထားခြင်းဖြင့်၊ သို့မဟုတ် ကင်ဆာကိုချေဖျက်ရန် လေဆာ သို့မဟုတ် အပူအရင်းအမြစ်များကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။

  • အစာပြွန်ထည့်သွင်းခြင်း- အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် အစာမျိုပြွန်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ကောင်းမွန်သော အာဟာရကို ထိန်းသိမ်းရန် ခက်ခဲစေကာ ကင်ဆာ၏ ယေဘူယျသက်ရောက်မှုများနှင့်အတူ သိသိသာသာ ကိုယ်အလေးချိန် လျော့ကျသွားနိုင်သည်။ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာရှိသူအချို့သည် သေးငယ်သောလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း အရေပြားမှတစ်ဆင့် အူသိမ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းသည့် အစာပြွန် (jejunostomy) ရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထို့နောက် လိုအပ်သော အာဟာရနှင့် ကယ်လိုရီပမာဏကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန်အတွက် အရည်များကို အူသိမ်ထဲသို့ တိုက်ရိုက်ပေးပို့နိုင်သည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအသက်ရှင်နှုန်း

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ၏ အလားအလာသည် လက်ရှိအခြေအနေတွင် ကံမကောင်းအကြောင်းမလှစွာဖြင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုအများစုသည် ၎င်းတို့ကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိသည့်အချိန်၌ အဆင့်မြင့်မားနေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အလုံးစုံ ငါးနှစ် အသက်ရှင်နှုန်းသည် ( ၂၂ )ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ အကျိတ်ကို အစာပြွန်တွင် ချုပ်နှောင်ထားဆဲဖြစ်ပြီး ခွဲစိတ်မှုဖြင့် လုံးဝဖယ်ရှားနိုင်သောအခါတွင် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိသူများတွင် အကောင်းဆုံးရလဒ်ကို တွေ့ရှိရသည်⁸။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာရှိသူများ၏ (၂၅) ရာခိုင်နှုန်း သာ စောစီးစွာသိရှိနိုင်လောက်အောင် နောက်ပိုင်းအဆင့်တွေမှာ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ကုသနိုင်ပေမယ့် ပျောက်ကင်းခဲပါတယ်¹⁵။

ရှင်သန်မှုနှုန်းသည် အဆင့် (ကင်ဆာပြန့်ပွားမှု မည်မျှအထိ) ကို အခြေခံ၍ အုပ်စုဖွဲ့ထားသော်လည်း သင့်အသက်အရွယ်၊ အလုံးစုံကျန်းမာရေးနှင့် ကင်ဆာကုသမှုကို မည်မျှကောင်းမွန်စွာ တုံ့ပြန်နိုင်သည် စသည့်အချက်များသည် သင့်ရောဂါခန့်မှန်းချက် (ရလဒ်) ကို သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်ကို သတိပြုသင့်သည်။ ဤအရာများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရာတွင်ပင်၊ သင့်ဆရာဝန်မှ သင့်အား ပေးသော ရောဂါခန့်မှန်းချက်သည် ကျွန်ုပ်တို့တွင် တူညီသောရောဂါရှိဖူးသူများ၏ စာရင်းဇယားများအပေါ် အခြေခံ၍ ခန့်မှန်းချက်တစ်ခု ဖြစ်လိမ့်မည်။ သင့်ခရီးသည် အလားတူအခြေအနေမျိုးတွင် အခြားသူတစ်ဦး၏ခရီးနှင့် ကွဲပြားနေသေးသည်။

ထို့အပြင်၊ ကင်ဆာသုတေသန၏ အောင်မြင်မှုများသည် ယခင်ကထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ပိုမိုကြီးမားသော ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများကို ပေးစွမ်းကာ ပိုမိုထိရောက်သော ကုသမှုရွေးချယ်စရာများကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေပါသည်။ သုတေသီများသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိသူများအတွက် ရလဒ်နှင့် ဘဝအရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ရန် ဆန်းသစ်သောနည်းလမ်းများကို ရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းနေပါသည်။ သင့်တစ်ဦးချင်းစီ၏ အခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီသော ဆေးစစ်ချက်များ ရှိ၊ မရှိ သိရှိနိုင်ရန် သင့်ကုသရေးဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးလိုနိုင်ပါသည်။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ရောဂါရှာဖွေစစ်ဆေးခြင်း

စစ်ဆေးမှုဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးတွင် ရောဂါလက္ခဏာမပြမီ ကင်ဆာကို ရှာဖွေခြင်းအား ရည်ညွှန်းသည်။ လက်ရှိတွင် သာမန်လူများအတွက် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအတွက် ပုံမှန်စစ်ဆေးရန် အကြံပြုထားခြင်းမရှိပါ။ ထို့ကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် သင့်တွင် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသောအချက်များ (အထက်ပါ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေအချက်များ) ကို သတိပြုရန်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများရှိပါက အမြန်စုံစမ်းရန် သင့်ဆရာဝန်ထံ ပြသရန် အရေးကြီးပါသည်။

Barrett's esophagus ရှိသူ သို့မဟုတ် tylosis ကဲ့သို့သော အမွေဆက်ခံသည့် အခြေအနေများကဲ့သို့သော အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားသူများသည် များသောအားဖြင့် အနီးကပ်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးသင့်သည်၊ များသောအားဖြင့် ပုံမှန်မှန်ကြည့်မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်းနှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သောနေရာများ၏ အသားစဥ်စစ်ဆေးခြင်းများ ပြုလုပ်သင့်သည်။ ကင်ဆာကို နေရာသတ်မှတ်ပြီး ခွဲစိတ်မှုဖြင့် ပိုမိုလွယ်ကူစွာ ဖယ်ရှားသောအခါတွင် ၎င်းသည် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ကြီးမားသောဧရိယာကိုထိခိုက်စေသော Barrett ၏အစာပြွန်ရှိသူများသည် adenocarcinoma (သို့မဟုတ် လက်ရှိရှိနေပြီးသား) ကြောင့် ကုသမှုခံယူရန် အကြံပြုနိုင်ပါသည်¹⁶။

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း

အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ကာကွယ်ရန် အာမခံချက်မရှိသော်လည်း၊ သင်၏အန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန် သင်လုပ်ဆောင်နိုင်သော အတိုင်းအတာအချို့ရှိပါသည်^2,17။

• ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ သို့မဟုတ် ဖြတ်ပါ- ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် သင်၏ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာနှင့် အခြားသော ကင်ဆာအမျိုးအစားများစွာ ဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေသည်။ ဆေးလိပ်ဖြတ်ရန် အလွန်ခက်ခဲနိုင်သောကြောင့် သင့်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူကို အကူအညီတောင်းပါ။ ၎င်းတို့တွင် ပံ့ပိုးကူညီရေးအဖွဲ့များ၊ ဆေးဝါးများနှင့် နီကိုတင်းအစားထိုးကုထုံးများ ပါဝင်သည်။

• အရက်သောက်ခြင်းကို ကန့်သတ်ပါ သို့မဟုတ် ရှောင်ကြဉ်ပါ- အရက်ကို သင့်တင့်ရုံသာသောက်ပါ။ ကျန်းမာသောလူကြီးများအတွက်၊ အသက် (၆၅) နှစ်နှင့်အထက် အမျိုးသားများအတွက် တစ်နေ့လျှင် တစ်ခွက်အထိ သောက်သုံးနိုင်ပြီး အသက် (၆၅) နှစ်နှင့်အောက် အမျိုးသားများအတွက် တစ်ရက်လျှင် နှစ်ခွက်အထိ သောက်သုံးနိုင်သည်။

• ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်ပြီး မျှတသောအစားအစာကိုစားပါ- အဆီနည်းသောသကြား၊ အနီရောင်အသားများနှင့် ပြုပြင်ထားသောအစားအစာများ၊ လတ်ဆတ်သောသစ်သီးများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့် အစေ့အဆန်များပါရှိသောအစားအစာများသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအပါအဝင် ရောဂါများစွာနှင့် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်။

• ကျန်းမာသောခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းပါ- ကျန်းမာသောအစားအစာနှင့် ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းသည် သင့်အား ကျန်းမာသောခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ရှိစေရန် ကူညီပေးနိုင်ပြီး အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအပါအဝင် အခြေအနေများစွာအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် အဝလွန်ခြင်း သို့မဟုတ် အဝလွန်နေပါက၊ သင့်အား ဘေးကင်းသော နည်းလမ်းဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန် လျှော့ချရန် နည်းလမ်းများအကြောင်း သင့်ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးပါ။

• • အစာအိမ်နှင့် အစာမျိုပြွန် reflux ရောဂါ (GORD) အတွက် ကုသမှုကို ရှာပါ- reflux ကို ကုသခြင်းသည် Barrett ၏ အစာပြွန်နှင့် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။ မကြာခဏ၊ ၎င်းကို အစားအသောက်နှင့် လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်း (ဥပမာ၊ အဝလွန်သူများအတွက် ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း) အပြင် H2 blockers သို့မဟုတ် proton pump inhibitors (PPIs) ဟုခေါ်သော ဆေးဝါးများဖြင့် လုပ်ဆောင်သည်။