Chronic Myeloid Leukaemia (CML)သွေးကင်ဆာ

CML လူနာအများစုတွင် the Philadelphia chromosome ဟုခေါ်သော ပုံမှန်မဟုတ်သော ခရိုမိုဇုန်း (သို့ ) ဗီဇပြောင်းလဲခြင်း ရှိပါသည်။ The Philadelphia chromosome သည် မျိုးရိုးမလိုက်တတ်သောကြောင့် မိဘများမှ ကလေးများသို့ ရောဂါမဆင်းသက်တတ်ပါ။

သို့သော် CML ဖြစ်သော အဓိက အကြောင်းရင်းကို မသိသေးပါ။ CML ဖြစ်နိုင်ချေ အနည်းငယ်သာ ရှိပါသည်။

• အသက်အရွယ် - CML သည် အသက်(၆၀)ကျော်လူများတွင် အဖြစ်များပါသည်။ ကလေးများနှင့် လူငယ်များတွင် ဖြစ်ခဲပါသည်။
• လိင် - CML သည် အမျိုးသမီးများထက် အမျိုးသားတွင် ပိုမို ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
• ဓာတ်ရောင်ခြည် ထိတွေ့မှု ရှိခြင်း - ဓာတ်ရောင်ခြည်ကို များစွာ ထိတွေ့ခြင်း( ဥပမာ- ဗုံးပေါက်ကွဲခြင်းမှ ( သို့ ) နူးကလီယား မှ မတော်တဆ ပျံ့နှံ့ခြင်း ) တို့သည် CML ကို ဖြစ်နိုင်ချေရှိပါသည်။

• မောပမ်းခြင်း
• အဖျားရှိခြင်း
• အသားအရောင် ဖြူဖျော့ခြင်း
• အသက်ရှုမောခြင်း
• အားနည်းခြင်း
• အစားအသောက်ပျက်ခြင်း
• ကိုယ်အလေးချိန် လျော့ကျခြင်း
• ညဘက် ချွေးထွက်များခြင်း ( သို့ ) အလွန်အမင်း ချွေးထွက်ခြင်း

• သွားဖုံးသွေးထွက်ခြင်း ( သို့ ) နှာခေါင်းသွေးလျှံခြင်း
• အလွယ်တကူ သွေးခြေဥလွယ်ခြင်း
• အရိုးနာခြင်း
• အစာအိမ်ပြည့်နေသလို ခံစားရခြင်း ( သို့ ) အစာအိမ်ယောင်ခြင်း
• ယားယံခြင်း
• မကြာခဏ ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း

CML လို့ သံသယရှိလျှင် စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်း၊ သွေးစစ်ခြင်းနှင့် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အသားစယူခြင်းသည် ရောဂါရှာဖွေ အမည်သတ်မှတ်ရာတွင် အ‌ထောက်အကူဖြစ်ပါသည်။

စမ်းသပ်စစ်ဆေးရာတွင် ဆရာဝန်သည် ဘေလုံးယောင်ယမ်းခြင်း ကဲ့သို့သော ရောဂါလက္ခဏာများကို ရှာဖွေရပါမည်။

သွေးဆဲလ်အရေအတွက်အားလုံးစစ်ဆေးခြင်း ( full blood count ) ဟုခေါ်သော သွေးစစ်ခြင်းသည် ရောဂါရှာဖွေရန်အတွက် ဓာတ်ခွဲခန်းသို့ သွေးနမူပို့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သွေးနမူနာတွင် သွေးနီဥများ၊ သွေးဖြူဥများနှင့် သွေးမွှားဥများ အရေအတွက်ကို စစ်ဆေးပါသည်။ သွေးဖြူဥများ အလွန်အမင်းများနေခြင်းသည် CML ကို ပြသပါသည်။

ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အသားစယူခြင်းသည် ရိုးတွင်းချဉ်ဆီ နမူနာယူခြင်းဖြစ်ပြီး များသောအားဖြင့် တင်ပဆုံရိုးမှ ယူပါသည်။ ထုံဆေးဖြင့်လုပ်ပြီး (၁၅-၂၀ )မိနစ် ကြာမြင့်ပါသည်။ နမူနာကို ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ကင်ဆာဆဲလ်များ ကို စစ်ဆေးဖို့ရန် ပေးပို့ပါသည်။

အခြားစစ်ဆေးခြင်းများဖြစ်ကြသော ဗီဇစစ်ဆေးခြင်းနှင့် ပုံရိပ်မြင်စစ်ဆေးခြင်းများ ( scans နှင့် ultrasounds ) များသည် CML ဖြစ်နေမှု အတိုင်းအတာကို သိရှိစေနိုင်ပြီး အကောင်းဆုံးကုသမှုနည်းလမ်းကို ဆုံးဖြတ်စေပါသည်။

• Chronic phase ( ကာလ ရှည်ကြာသော အဆင့် ) - လူနာများသည် ရိုးတွင်းချဉ်ဆီ ( သို့ ) သွေးနမူနာများတွင် blasts ဆဲလ်များ (၁၀) ရာခိုင်နှုန်းအောက် နည်းပါသည်။ လူနာအများစုသည် ၎င်းအဆင့်တွင် ရောဂါတွေ့ရှိတတ်ပြီး ဒီ အဆင့်တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာတတ်ပါသည်။ လူနာများသည် စံထားကုသမှုနည်းလမ်းများကို များသောအားဖြင့် တုံ့ပြန်ပါသည်။
• Accelerated phase ( လျှင်မြန်တိုးတက်နေသော အဆင့် ) - အောက်ပါများမှ တစ်ခု - လူနာများ (၁၅) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အထက် ၊ သို့သော်‌ သွေး ( သို့ ) ချဉ်ဆီတွင် blasts ဆဲလ်များ (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းအောက် ၊ သွေး ( သို့ ) ခြင်ဆီတွင် basophils များ ( သွေးဖြူဥ အထူးအမျိုးအစားတစ်မျိုး ) (၂၀) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အထက်၊ blasts နှင့် promyelocytes တို့အတူတကွသည် ချဉ်ဆီနှင့် သွေးထဲတွင် (၃၀ ) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အထက် ၊ သွေးမွှားဥအရေအတွက်သည် (100 x 1,000/mm3 သို့ အောက် ) အလွန်နည်းပါးပါသည်။ Philadelphia chromosome ပါဝင်သော လူကီးမီးယားဆဲလ်များတွင် ခရိုမိုဇုန်းပြောင်းလဲမှုအသစ်များ ကို တွေ့ရပါသည်။ လူနာများသည် အဖျားရှိခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း ( သို့ ) အစားအသောက်ပျက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။ လူနာများသည် စံထားကုသမှုနည်းလမ်းများ သာမက chronic phase အဆင့်တွင် မတုံ့ပြန်ပါ။

• Blast phase (or blast crisis) - လူနာများတွင် သူတို့၏ သွေး ( သို့ ) ခြင်ဆီနမူနာများတွင် (၂၀ ) ရာခိုင်နှုန်း ( သို့ ) အထက် ဆဲလ်အနုလေးများ (blasts ) များ ရှိပါသည်။ ခြင်ဆီထဲတွင် ဆဲအနုလေးများ၏ အစုအဝေးအကြီးကြီးများ ဖြစ်လာပြီး ခြင်ဆီမှထွက်ကာ ပျံ့နှံ့လာပါသည်။ လူနာများသည် ဖျားခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်လျော့ကျခြင်း နှင့် အစားအသောက်ပျက်ခြင်းများကို ခံစားရနိုင်သည်။ ၎င်းသည် CML တွင် အဆိုးဆုံးအပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာများသည် Acute Myeloid Leukaemia (AML) နှင့် ဆင်တူပါသည်။

ပစ်မှတ်ထားကုထုံး

ပစ်မှတ်ထားကုထုံးတွင် အသုံးပြုသော ဆေးဝါး (သို့ ) အခြားအရာဝတ္ထုများသည် သတ်မှတ်ပစ်မှတ်ထားသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီး ( သို့ ) ကြီးထွားမှုကို ပိတ်ဆို့ စဥ်အတွင်း ပုံမှန်ဆဲလ်များကို မထိခိုက်စေနိုင်ပါ။ CML အတွက် tyrosine kinase inhibitors or TKIs ခေါ်သော ဆေးဝါးများသည် BCR-ABL tyrosine kinase enzyme ကို ပစ်မှတ်ထားပြီး အလုပ်လုပ်နေခြင်းမှ ရပ်တန့်စေပြီးနောက် CML ဆဲလ်များကို လျင်မြန်စွာ သေစေပါသည်။ TKIs သည် CML အတွက် ပထမဆုံးကုသမှု နည်းလမ်းအဖြစ် ထောက်ခံ အသုံးပြုကြပါသည်။

ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်း

ယနေ့အခါ ကင်ဆာဆေးသွင်းခြင်းကို CML ၏ ပိုမိုဆိုးရွားသော အခြေအနေများအတွက်သာလျှင် အသုံးပြုပါသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ပစ်မှတ်ထားကုထုံးသည် CML ၏ အဓိက အုပ်စုများအတွက် ပိုမိုထိရောက်ပါသည်။

ကင်ဆာဆေးသွင်းခြင်းသည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီးရန် ( သို့ ) တိုးပွားခြင်းများ ကို ရပ်တန့်စေရန် ဆေးဝါးများကို အသုံးပြုပါသည်။ ဆေးများကို သွေးပြန်ကြောမှတဆင့် ( လက် ( သို့ ) လက်ဖျံပေါ်ရှိ သွေးကြောမှတဆင့် ) ( သို့ ) သောက်ဆေးအလုံးအဖြစ် ပေးပါသည်။ ကင်ဆာဆေးများ နှစ်မျိုး ( သို့ ) နှစ်မျိုးအထက်ကို ပေါင်းစပ် အသုံးပြုပါသည်။ ကင်ဆာဆေးသွင်းခြင်းသည် ဆေးဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများမှ ပြန်လည်သက်သာစေရန် တစ်ကြိမ်နှင့် တစ်ကြိမ်ကြားတွင် နားနေသော အချိန်ကာလများ ထားထားပါသည်။

မိမိခုခံအားစနစ်သုံးကုထုံး ( Immunotherapy )

မိမိခုခံအားစနစ်သုံးကုထုံးတွင် လူနာ၏ ခုခံအားစနစ်ကနေ ကင်ဆာဆဲလ်ကို သိရှိပြီးနောက် ဖျက်ဆီးနိုင်ရန် သဘာဝမှ ထုတ်ထားသော ပစ္စည်းများ ( သို့ ) လူမှ ဖန်တီးထားသော အရာများကို အသုံးပြုပါသည်။ Interferon သည် သွေးဖြူဥအရေအတွက်များကို လျော့ကျစေခြင်းဖြင့် အလုပ်လုပ်သော ခုခံအားစနစ်သုံးကုထုံးတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် Philadelphia chromosome ပါဝင်သော ဆဲလ်အရေအတွက်များကို လျော့ကျစေပါသည်။ Interferon ကို နေ့စဥ် ( သို့ ) အပတ်စဥ် ဆေးသွင်းခြင်းဖြင့် အသုံးပြုပါသည်။

ပင်မဆဲလ်အစားထိုးကုသခြင်း

ပင်မဆဲလ်အစားထိုးကုသခြင်းသည် လူကီးမီးယားဖြစ်နေသော ခြင်ဆီနေရာတွင် ကျန်းမာသော ခြင်ဆီကို ထုတ်ပေးနိုင်သော ပင်မဆဲလ်များနှင့် အစားထိုးပါသည်။ ၎င်းကို အဆင့်မြင့်နေသော CML လူနာများအတွက်သာ စဥ်းစားပါသည်။

ပင်မဆဲလ်များသည် လူနာနှင့် အနီးစပ်ဆုံးကိုက်ညီသော အလှူရှင်ဆီမှ ရရှိသောကြောင့် လူနာ၏ ခန္ဓာကိုယ်မှ ပြန်လည် မတွန်းထုတ်ပါ။

CanHOPE က စင်ကာပူနိုင်ငံ Parkway Cancer Centre မှ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးတဲ့ အကျိုးအမြတ်မယူဘဲ ကင်ဆာဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပေးခြင်းနဲ့ အကူအညီများကို ဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ CanHOPE မှာ ကင်ဆာကုသမှုများနဲ့ ကင်ဆာရောဂါများစွာအကြောင်းနဲ့ ပက်သက်သော ပြည့်စုံတဲ့သတင်းအချက်အလက်များရှိတဲ့ အတွေ့အကြုံ ဗဟုသုတပြည့်တဲ့ စောင့်ရှောက်မှုပေးနိုင်တဲ့ အဖွဲ့တွေ ရှိပါတယ်။

CanHOPE အနေနဲ့

• ကင်ဆာရောဂါကာကွယ်ခြင်း၊ လက္ခဏာများ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေများ၊ ကြိုတင်စစ်ဆေးနိုင်တဲ့စစ်ဆေးမှုများ၊ ရောဂါရှာဖွေခြင်း၊ လက်ရှိကုသမှုများနဲ့ လေ့လာမှုများ ပါဝင်တဲ့ ခေတ်ပေါ် ကင်ဆာသတင်းအချက်အလက်များ ပေးနိုင်ပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများအဖြစ် ရောဂါကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်း၊ ရောဂါရှာဖွေခြင်း၊ ကုသမှုစင်တာများနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့အထူးကုဆရာဝန်များဆီကို လမ်းညွှန်ပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာနှင့် ပက်သက်ပြီး ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပေးခြင်း၊ ကင်ဆာကုသမှုဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ရင်ဆိုင်ဖို့ အကြံဉာဏ်များပေးခြင်း၊ ကင်ဆာရောဂါကို ရင်ဆိုင်ဖို့၊ အစားအသောက်နဲ့ အာဟာရဆိုင်ရာများကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါခံစားနေရသူများနှင့် မိသားစုဝင်များ၊ ပြုစုစောင့်ရှောက်သူများကို စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ကျန်းမာရေး လူမှုရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါလူနာများနှင့် ပြုစုစောင့်ရှောက်သူများ ကင်ဆာရောဂါအကြောင်းကို ပိုမိုသိရှိပြီး သတိထားနိုင်ဖို့ အစုအဖွဲ့လိုက်လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ အသိပညာများဖြန့်ဝေခြင်း၊ အထောက်အပံ့အကူအညီများ လုပ်ဆောင်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။
• ပြန်လည်ကျန်းမာသန်စွမ်းဖို့ အကူအညီများအတွက် လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်များ ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။
• ကင်ဆာရောဂါရင့်သူများ ဘဝနေပျော်ရေးအတွက် စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုများကို ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။

CanHOPE အဖွဲ့အနေနှင့် လူနာတိုင်းကို မျှော်လင့်ချက်အနည်းငယ်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်ရရှိဖို့အတွက် မျှဝေမှုများ လုပ်ဆောင်ရင်း လူနာအတွက် အထောက်အပံ့နဲ့ ဂရုစိုက်မှုများရရှိစေဖို့ လူနာတွေနဲ့အတူ ကင်ဆာကုသမှုခရီးစဉ်တလျှောက်မှာ အတူရှိနေပါတယ်။